Wszyscy na ogół rozumiemy czym jest karykatura. Przyjrzyjmy się jednak dokładniej samemu terminowi. Według „Słownika wyrazów obcych” Władysława Kopalińskiego karykatura jest to „humorystyczne, ośmieszające uwydatnienie, wyolbrzymienie charakterystycznych cech osoby, przedmiotu albo wydarzeń…”. Z hasła wydanej w latach 70-tych encyklopedii PWN termin „karykatura” przedstawia „człowieka w sposób śmieszny”, zabawny. Samo słowo „karykatura” pochodzi od włoskiego „caricare” – co dosłownie znaczy „ładować, przeciążać, przesadzać szarżować”. Tyle pokrótce geneza słowa. Współcześnie nazwa straciła swoje pierwotne znaczenie i słowo „karykatura” odnosi się do dzieła plastycznego o charakterze humorystycznym albo satyrycznym. Jest karykatura dziedziną sztuki o zasięgu masowym, zrozumiałą dla szerokiego odbiorcy.
Na ogół zamawiając karykaturę myślimy o zabawnym portrecie osoby, którą chcemy obdarować takim nietypowym prezentem. I oczywiście nie chcemy jej na pewno ośmieszyć – chcemy wywołać uśmiech na jej twarzy i wręczyć prezent, który zapamięta bo jest to upominek wykonany ręką artysty karykaturzysty a nie rzecz gotowa, wyprodukowana w dużych ilościach w fabryce – karykatura zawsze będzie niepowtarzalna.
Ten zabawny portret – sama twarz albo twarz plus postać w jakimś otoczeniu to karykatura portretowa – syntetyczny portret, uwypuklający charakterystyczne cechy zewnętrzne osoby, dzięki którym jest rozpoznawalna.
Jeśli karykatura przedstawia osobę lub kilka osób ze świata polityki, w określonej sytuacji lub działaniu to mamy w tym przypadku karykaturę polityczną. Często w ten sposób rysownicy komentują bieżące wydarzenia polityczne lub te na styku polityki i gospodarki.
Natomiast o karykaturze obyczajowej możemy mówić wtedy, kiedy rysunek pokazuje śmiesznie narysowane postacie ludzkie i zwierzęce w sytuacji komicznej, zabawnej albo rysunek, w którym mamy dodatkowy komentarz słowny (np. w dymku) – w tym przypadku mamy humor albo rysunek humorystyczny. Jeśli powyższe przedstawienie dotyczy sytuacji społeczno-politycznej to wtedy mówimy o rysunku satyrycznym, mającym na celu żartobliwe przedstawienie sytuacji nie tyle w celu rozbawienia a raczej zwrócenia uwagi na określony problem.
Poniżej kilka przykładów mojego autorstwa.
Karykatura portretowa – Donald Trump, prezydent USA, akwarela
Karykatura polityczna
Rysunek satyryczny
Humor – żart rysunkowy
